Walcowaty twór o długości 60 - 90 cm jest specjalizowanym narzędziem do chwytania rozbieganych insektów. Jest to niezwykle ważny dla życia mrówkojada organ. Pokryty w całości lepką śliną wytwarzaną w gruczole umiejscowionym w szyi i zaopatrzony dodatkowo w mikroskopijne wyrostki cierniowe, które pomagają później w rozdrobnieniu pokarmu i w realizowaniu szeroko pojętego procesu trawienia. Jest to niezwykle ważna cecha organizmu, bowiem mrówkojady nie posiadają w ogóle zębów (stąd całkiem trafnie zoologowie umiejscowili je w grupie szczerbaczy). Rolę rozdrobnienia, bo trudno w tym przypadku mówić o rozszarpaniu pokarmu, przejmują silne mięśnie żołądkowe oraz niezwykle twarde podniebienie. Jednak w wyniku najnowszych obserwacji, wielu badaczy życia mrówkojadów coraz śmielej sugeruje, że rozcierają one wstępnie pokarm wykorzystując swoje mikrowyrostki na języku.



Gabaryty
Długość ciała dorosłego mrówkojada osiąga do 130 cm, a samego ogona, który uważany jest nieformalnie za jeden z najpiękniejszych w świecie zwierząt - do 100 cm. Ciężar ciała szacowany jest na 30 do 45 kg. Tak więc przy swojej ponad dwumetrowej długości mrówkojad nie jest wcale grubasem. Ciało mrówkojada niemal w całości porośnięte jest gęstą sierścią o różnej długości. Krótka sierść na pysku przechodzi w 24-centymetrową grzywę na karku, która na ogonie może osiągnąć rozmiar nawet 40 cm. Nagie są tylko: koniec pyska, wargi, powieki i podeszwy łap.

Umaszczenie

Odznacza się charakterystycznym ubarwieniem, które dla różnych osobników nie jest nigdy identyczne. Główną tonację stanowią zawsze kolory czarnobrązowy lub popielaty. Ogon jest zwykle ciemniejszy od pozostałych części ciała. Wszystkie mrówkojady, bez względu na dominujący składnik barwy całego futra, posiadają szeroki, zwykle czarny pas sierści biegnący w górę od piersi, aż do tylnej części tułowia. Jest on otoczony dużo cieńszą obwódką koloru białego, jasnobrązowego lub jasnoszarego. Ostatnim elementem umaszczenia mrówkojadów jest czarna obręcz umiejscowiona u podnóża przednich łap. Z wiekiem mrówkojady ciemnieją. Jeśli już mowa o łapach.

Łapy

Mrówkojad ma ich 4. Przednie zaopatrzone są w cztery palce, a tylne mają ich 5.
Wszystkie posiadają pazury, niemniej w przypadku przednich łap, ich rozmiary są zdecydowanie większe i zróżnicowane względem siebie. Na przednich łapach widoczne są tylko 3 palce (stąd się zatem wzięła alternatywna nazwa "mrówkojad trójpalczasty"), wszystkie zakończone ostrymi pazurami. Jednak trzeci pazur jest o połowę krótszy od 2 pozostałych. Pazury mają różne przeznaczenie. Priorytetowym zadaniem jest rozgrzebywanie i niszczenie twardych skorup termitier, drugorzędnym zadaniem jest obrona przed ewentualnymi napastnikami. Kiedy mrówkojad się przemieszcza, pazury chowane są pomiędzy opuszkami palców tak, aby się nie tępiły podczas marszu, czy biegu.