Tamandua południowy
(tamandua tetradactyla)



W zależnosci od miejsca występowania rozróżnia sie nieliczne podgatunki zwierzęcia, które różnią sie pomiędzy sobą umaszczeniem. Oprócz gatunku głównego Tamandua tetradactyla znane sa także tamandua tetradactyla nigra czyli tamandua żółta. Zamieszkuje ona głównie terytoria Wenezueli, wschodniej Kolumbii, Trynidadu oraz Gujany. Odkryta w 1803 r. przez francuskiego zoologa Étienne Geoffroy Saint-Hilaire.
Kolejnym podgatunkiem jest tamandua tetradactyla quichua zamieszkująca wschodni Ekwador, zachodnią brazylijską Amazonię oraz wschodnie Peru. Z tego ostatniego powodu znana jest także jako tamandua peruwiańska. Wyróżnia się jasnym, mlecznym ubarwieniem bez charakterystycznego pasa biegnącego od karku do ogona. Odkryta dopiero w 1927 r. przez brytyjczyka Michaela Rogersa Oldfielda Thomasa
Ostatnim przedstawicielem tego gatunku jest tamandua tetradactyla straminea. Ten gatunek został sklasyfikowany w 1889 r. przez amerykańskiego zoologa i paleontologa Edwarda Drinkera Cope. Zamieszkuje Boliwię, północną część Urugwaju i Argentyny oraz Paragwaj.


Występowanie

Tamandua południowy (tamandua tetradactyla) zamieszkuje tereny Ameryki Południowej od Wenezueli i Trynidadu po północną Argentynę, południową Brazylię i Urugwaj na wysokości do 2000m.

Środowisko naturalne

Tamandua południowy występuje w suchych i wilgotnych lasach, włączając tropikalne lasy deszczowe, na sawannach oraz na obszarach porośniętych kolczastą karłowata roślinnością. Najczęściej mieszkają i żerują w pobliżu potoków, rzek i drzew obfitych w winorośla i epifity, prawdopodobnie dlatego, że w ich pobliżu najczęściej można znaleźć gniazda mrówek i termitów.

Wygląd

Długość ciała od głowy do końca tułowia waha się w granicach od 535 do 880 mm. Mrówkojad ten jest zatem trochę większy od swojego kuzyna - Tamandua Mexicana. Długość samego ogona to następne 400 do 590 mm.

W zależności od indywidualnych cech oraz uwarunkowań geograficznych, naukowcy napotykają się na problemy z usystematyzowaniem tego gatunku i odróżnieniem od tamanduy północnego. Zwierzęta zamieszkujące południowo-wschodnie tereny obszaru swojego występowania charakteryzują się silnym "kamizelkowatym" umaszczeniem podobnie jak tamandua północny. Oznacza to, że posiadają czarne znamię ciągnące się od ramion to zadu. Czarna łata rozszerza się w okolicach ramion i otacza przednie kończyny. Pozostała część ciała jest biała, jasnobrązowa lub brązowa. Zwierzęta z północnej Brazylii i Wenezueli na zachód od Andów są jednobarwne: białe, brązowe lub czarne. Czasami posiadają śladowe fragmenty charakterystycznej plamy na grzbiecie w kształcie kamizelki.

Tamandua południowa posiada cztery palce zakończone pazurami na przednich i pięć palców na tylnych łapach. Kiedy się poruszają po ziemi, stąpają na zewnętrznych krawędziach swoich łap tak, aby je uchronić przed zranieniem własnymi pazurami. Podbrzusze oraz koniec chwytnego ogona jest pozbawione włosów. Jak u wszystkich mrówkojadów, pysk jest długi i zakrzywiony. Otwór gębowy nienaturalnie mały w stosunku do długości czaszki. Wystaje z niego język, który słuzy za podstawowe narzędzie do zdobywania pożywienia.

Rozmnażanie się

Łączą się w pary na jesień, a samica rodzi zwykle jedno młode na wiosnę. Ciąża samicy trwa od 130 do 150 dni. Matka nosi swoje młode na grzbiecie lub na boku. Kiedy dorosły osobnik żeruje, młode siedzi zwykle wysoko w koronach drzew. Nowonarodzony mrówkojad nie przypomina swoich rodziców. Jego futro przybiera rozmaite barwy od białego po czarne. Maksymalna zanotowana długość życia tego mrówkojada wynosi 9 lat i 6 miesięcy.

Zachowanie

Tamandua tetradactyla jest zwierzęciem aktywnym głównie w nocy. Tylko okazjonalnie można go spotkać żerującego w dzień. za dnia zwykle odpoczywają w dziuplach drzew lub norach innych zwierząt. Są samotnikami, które komunikują się pomiędzy sobą sykliwymi dźwiękami oraz silnym zapachem produkowanym przez gruczoły krokowe.

Większość czasu aktywności spędzają na poszukiwaniu pożywienia na drzewach. Na podstawie badań przeprowadzonych w Wenezueli wynika, że średni czas spędzony przez tamanduę południowego na drzewach waha się w granicach od 13 do 64 procent. Jak każdy tamandua, porusza się niezdarnie na ziemi i nie potrafi biegać. Kiedy znajdują się na drzewie i atakuje je drapieżnik, bronią się w charakterystycznej pozycji "trójnogu" uformowanego z obu tylnych nóg i podwiniętego ogona. Rozciągają szeroko przednie łapy bijąc wroga pazurami. Kiedy wróg zaatakuje mrówkojada na ziemi, ten broni się uciekając na drzewo lub skałę i tam rzucają się na niego ze swoimi ostrymi pazurami.

W lasach tropikalnych dookoła mrówkojada unoszą się za dnia chmary moskitów i innych latających stworzeń. Często zatem można go spotkać jak oczyszcza z insektów swoje oczy, które są bardzo małe. Mrówkojady charakteryzują się słabym wzrokiem. Najważniejszym zmysłem tamanduy są duże sterczące uszy.

Nawyki żywieniowe

Tamandua południowy specjalizuje się w pożeraniu termitów i mrówek (głównie nadrzewnych). które identyfikuje za pomocą zmysłu węchu. Instynkt nakazuje mu omijać mrówki żywiące się liśćmi, mrówki-strażniczki oraz pozostałe owady produkujące chemiczne środki obronne. Tamandua potrafi także pożywić się pszczołami oraz ich miodem. W niewoli jedzą głownie owoce i mięso. Głównym narzędziem służącym do zdobywania pokarmu jest długi na 40 cm język pokryty klejącą śliną oraz pazury, za pomocą których toruje sobie drogę do mrówczych gniazd i termitier.

Znaczenie dla człowieka

Ujemne - nie stwierdzono negatywnego oddziaływania na człowieka

Dodatnie - Tamandua południowa wykorzystywany jest przez Indian Amazonki jak tania siła robocza przy pracach sanitarnych związanych z likwidacją siedlisk mrówek i termitów z ich obejść. Indianie wykorzystują także ścięgna z ogonów mrówkojada do plecenia lin.

Tamandua jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem ze względu na pogłębiającą się degradacje jego naturalnego środowiska. Wpisany na listę CITES (dodatek II). Zabijany przez myśliwych, którzy twierdzą, że w obronie własnej zabija ich psy.



Mrówkojad olbrzymi ¦  Tamandua północny ¦  Mrówkojadek